Cicero

Bonjour Tristesse

Francoise Sagan - Bonjour Tristesse

Bonjour tristesse is op zichzelf geen geweldig boek – vind ik althans - maar zeker wel een indrukwekkend literair debuut van een (indertijd) 18-jarige. Het mooist vind ik eigenlijk de openingszinnen, waarin Sagan heel kort en treffend de emotionele ontwikkeling aangeeft die zij in haar verhaal wil beschrijven:

“Ik aarzel om dit onbekende gevoel, dat mij achtervolgt met zijn pijnlijke zachtheid en schrijnende melancholie, een naam te geven, het de mooie, plechtige naam droefheid te geven. Het is een zo alomvattend, zo zelfzuchtig gevoel dat ik me er bijna voor schaam, terwijl ik altijd dacht dat droefheid juist respectabel was. Dit gevoel kende ik nog niet. Wel verveling, spijt en nu en dan wroeging. Nu is er iets als een sluier over mij neergedaald, zacht en irritant, die me van de anderen gescheiden houdt.”

En dan de slotzin, die hier bijna naadloos op aansluit:

“En dan welt er iets in me op wat ik met zijn ware naam begroet, mijn ogen gesloten: bonjour tristesse.”

Het is het gevoel dat wordt verwoord in het gedicht À peine défigurée van Paul Éluard, dat Sagan als ‘motto’ gebruikt heeft voor haar boek (zie boven).


Bonjour tristesse beschrijft een zomervakantie die de zeventienjarige Cécile samen met haar vader doorbrengt in een landhuis aan de Franse Rivièra. Wanneer haar vader zijn versierdersbestaan dreigt in te leveren voor een huwelijk met de dominante Anne komt het gemakkelijke leventje van Cécile in gevaar. Cécile accepteert dit niet en bedenkt een plan om de verhouding van haar vader te saboteren. Daarbij bespeelt ze op een sluwe manier haar omgeving, totdat de door haar in gang gezette verwikkelingen haar volkomen uit de hand lopen.

Toen Françoise Sagan Bonjour tristesse in 1954 op achttienjarige leeftijd publiceerde sloeg het in als een bom. Ondanks haar eigen jonge leeftijd had ze een roman geschreven die blijk gaf van een diepgaand inzicht in de psyche van een meisje als zijzelf en haar problemen met volwassen worden.

Françoise Sagan is het pseudoniem van Françoise Quoirez (1935-2004). Sagan ontleende haar pseudoniem aan de Prince de Sagan, een personage uit Op zoek naar de verloren tijd van Proust, die ze zeer bewonderde.