Cicero

Breakfast at Tiffany's

Truman Capote - Breakfast at Tiffany's

Ik heb altijd heimwee naar plaatsen waar ik gewoond heb, de huizen en hun buurten. Zo is er bijvoorbeeld een bakstenen gebouw in de East Seventies waar ik, gedurende de eerste jaren van de oorlog, mijn eerste appartement had in New York..

Zo begint Truman Capote’s bekendste verhaal, Breakfast at Tiffany’s. Vanaf het begin is duidelijk dat de verteller zichzelf in het middelpunt van zijn verhaal plaatst. Wat hij vertelt zijn zijn waarnemingen van het gebeurde. Zijn rol daarin is echter slechts een bijrol. De echte hoofdpersoon is het meisje Holly Golightly, dat na een moeilijke jeugd en een zeer vroeg huwelijk van huis is weggelopen en in New York een vrijgevochten leven lijdt. Ze laat zich onderhouden door de talloze mannen die zij in het nachtleven ontmoet.

Bij hun eerste ontmoeting beschrijft de verteller (een beginnend schrijver) haar als volgt:

Het was een warme avond, bijna zomer, en ze droeg een aantrekkelijke slanke zwarte jurk, zwarte sandalen, een parelkleurige sjaal. Ondanks al haar chique slankheid had zij een soort gezonde uitstraling van ontbijtgranen, een frisheid van citroenzeep, en een gezonde roze blos op de wangen. Haar mond was groot, haar neus wipte omhoog. Donkere brillenglazen verborgen haar ogen. Het was een gezicht van na de kindertijd, maar nog niet echt behorend tot een vrouw.

Tussen haakjes: ik las het verhaal in het Engels, en de hier gepresenteerde vertalingen zijn van mij, dus reken Capote daar niet op af…. Voor mij is het vertalen een soort van genoegen dat mij de kans geeft om deze tekst nog eens goed tot me te laten doordringen. Het liefst zou ik het hele verhaal vertalen, om er nog veel langer in te kunnen zwelgen… Maar genoeg daarover, en terug naar de tekst.

Het is het verhaal over een meisje dat zich nergens definitief wil vestigen voordat ze haar bestemming gevonden heeft, haar ‘thuis’. De kat die bij haar woont heeft ze geen naam gegeven, omdat ze zich bewust is van het voorlopige, tijdelijke karakter van hun samenzijn. Naamgeving duidt op ‘bezit’, en in die situatie verkeert zij (nog) niet. Haar onrust bestrijdt zij met bezoekjes aan Tiffany’s, een juwelierszaak waar zij de kalmerende werking van een gedistingeerde weelde ervaart:

Wat ik uitvond dat het meeste hielp is gewoon in een taxi stappen en naar Tiffany’s gaan. Het kalmeert me direct, de rust en de trotse aanblik ervan; niets echt ernstigs kan je hier overkomen, niet bij dit soort mensen in hun prettige pakken, en die heerlijke geur van zilver en portemonnees van krokodillenleer. Als ik ooit een plek in de echte wereld zou vinden waar ik me voelde als bij Tiffany’s, dan zou ik wat meubilair kopen en de kat een naam geven.

In haar contact met mensen vertrouwt zij op een primaire, kinderlijke intuïtie. Uiteraard komt zij hiermee in de problemen, maar dit brengt haar vertrouwen niet aan het wankelen. Zij wil zich echter aan niets of niemand hechten, waardoor alle relaties oppervlakkig blijven. Ook de verteller ervaart die afstand, terwijl hij zich  voortdurend met haar bezighoudt, en zich onweerstaanbaar tot haar aangetrokken voelt. Of beter gezegd: door haar gefascineerd is… Pas op het laatst, als het meisje haar kat achterlaat omdat zij naar het buitenland vlucht, merkt zij dat zij zich wel aan dit dier gehecht heeft.

Het verhaal is geschreven in een zeer informele stijl, waarbij een aantal grammaticale regels overboord zijn gezet. Dit heeft een zeer directe impact, alsof iemand mondeling een verhaal vertelt. De tegenpool van literaire mooischrijverij dus.  Ik vind het fascinerend om te ervaren hoe de schrijver erin slaagt om met zijn taal de lezer min of meer direct aan te spreken en deze zijn verhaal binnen te trekken. Je voelt de nabijheid van de beschreven personen en situaties, en je kunt niet anders dan je daarin in te leven, je ermee te identificeren.  

Voor mij is Breakfast at Tiffany’s een verhaal van weemoed en vergankelijkheid. Het is zo mooi geschreven, dat je aan het eind gelijk weer van vooraf aan wilt beginnen. Dat wordt uiteraard in de hand gewerkt door de opbouw van het verhaal, dat begint met speculaties over wat er na het eigenlijke verhaal gebeurd zou kunnen zijn, terwijl je als lezer dat verhaal zelf dan nog niet kent. Maar bovenal komt dat door de welhaast hypnotiserende taal en verteltrant van de schrijver…. Wat ik ook nog zal lezen, ik houd altijd heimwee naar dit soort verhalen.