Cicero

De existentialisten

De existentialisten – Sarah Bakewell

“Existentie (bestaan) gaat vooraf aan de essentie (de wezensbepaling). De hel, dat zijn de anderen. Twee beroemde uitspraken van de bekende filosoof en grondlegger van het moderne existentialisme, Jean Paul Sartre. In dit boek, een combinatie van ideeëngeschiedenis en 'petite histoire', met veel oog voor details en persoonlijke lotgevallen, staan de hoofdpersonen uit de filosofie van de eerste helft van de twintigste eeuw centraal. Boeiend wordt verteld hoe vanuit de fenomenologie van bijvoorbeeld Husserl, Heidegger en Levinas de existentiefilosofie ontstaat. Sartre speelt daar een belangrijke maar niet de enige rol in. Daarom is in dit boek ook plaats ingeruimd voor zijn levenspartner Simone de Beauvoir, Albert Camus, Maurice Merleau-Ponty en andere betrokkenen. Als lezer volg je de ontwikkelingen vanaf de jaren twintig tot de roerige periode tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Centraal in het existentialisme staat de menselijke vrijheid, die de mens tot mens maakt, maar waartoe hij ook veroordeeld is. Een boek vol passie voor filosofie, toegankelijk geschreven. Met uitgebreide noten en bibliografie. Over het existentialisme en zijn hoofdpersonen zijn al veel studies en biografieën verschenen. Dit boek vormt desalniettemin een mooie, toegankelijke inleiding.” (NBD/Biblion recensioe)

De oorspronkelijke – Engelse – titel van het boek luidt At the existentialist cafe. Dat geeft beter beeld van de informele sfeer waarop de auteur haar onderwerp benaderd. Ze roept hiermee enerzijds het beeld op van het naoorlogse Parijs, waar de kopstukken van het Franse existentialisme een groot deel van hun dagen doorbrachten met schrijven en leven. Daarnaast schept Sarah Bakewell in haar boek een soort discussieplatform voor de verschillende filosofen van de fenomenologie en het existentialisme, ongeacht hun tijd of nationaliteit. Zoals gezegd bouwt de auteur daarmee een informele sfeer waarin het voor de lezer aangenaam verkeren is, zonder dat dit afbreuk doet aan de filosofische diepgang.

Over de opzet van haar studie zegt Sarah Bakewell: “Geïnspireerd door Merleau-Ponty’s ideaal van geleefde ideeën en Iris Murdochs ‘bewoonde filosofie’ (…) besloot ik om het verhaal van het existentialisme en de fenomenologie te vertellen in een vorm die filosofie en biografie combineert. Het is een combinatie waartoe veel van deze filosofen werden aangetrokken”. (p.40) Ik vind het resultaat erg prettig leesbaar boek geworden! Jammer dat bij de Nederlandse uitgave de heerlijk informele en uitnodigende titel At the existentialist cafe vervangen is door het saaie en formele De existentialisten.