Cicero

De grote Gatsby

F. Scott Fitzgerald - De grote Gatsby

“De grote Gatsby is het hoogtepunt uit het oeuvre van F. Scott Fitzgerald (1896-1940), en een schitterend geschreven portret van Amerika in de jaren twintig van de vorige eeuw een tijdperk, aldus The New York Times, waarin `gin het nationale drankje was, en seks de nationale obsessie . Jay Gatsby is de man die alles heeft. Iedereen die iets voorstelt wordt gezien op zijn feestjes. Zijn landgoed op Long Island zindert van de jonge mensen die drinken, dansen en over de mysterieuze Gatsby praten. Want Gatsby jong, knap en verschrikkelijk rijk lijkt altijd een eenling tussen de menigte, kijkend en in afwachting, hoewel niemand weet waarvan. Onder de broeierige oppervlakte van zijn leven schuilt een geheim: een stil, onmogelijk verlangen naar Daisy Buchanan. En deze destructieve obsessie dreigt alles te vernietigen.” (uitgeverstekst)

“Na een armoedige jeugd weet James Gatz zich dankzij een erfenis op te werken tot miljonair en noemt zich Jay Gatsby. In zijn enorme huis op Long Island geeft hij geruchtmakende parties, die door talloze genode en ongenode gasten worden bezocht. De verteller van het verhaal, Nick Carroway, is Gatsby's buurman. Gatsby heeft een liefdesaffaire met Nicks nichtje Daisy gehad en via Nick zoekt hij weer contact met haar. Ze is inmiddels met Tom Buchanan getrouwd, een rijke snob. Als Daisy bij een verkeersongeluk Toms maîtresse Mrs. Wilson doodt, vertelt Tom aan Wilson dat Gatsby verantwoordelijk is voor haar dood. Wilson schiet Gatsby dood en slaat de hand aan zichzelf. De begrafenis van Gatsby vormt het wrange eind van het boek; slechts een enkeling komt opdagen om Gatsby naar zijn laatste rustplaats te begeleiden. 'De grote Gatsby' is een klassiek geworden liefdesverhaal.”  (Biblion recensie)

Als je deze twee teksten gelezen hebt weet je precies waar het boek over gaat, maar tegelijkertijd weet je eigenlijk nog helemaal niets. Fitzgerald is een stilist die prachtige zinnen weet te schrijven, soms wat duister, maar daarmee dwingt hij je alleen om beter te lezen…. Bovendien hangt er een sfeer van melancholie over het hele verhaal, van een ‘verloren tijd’ die wel kan worden nagejaagd, maar nooit hervonden..

Ik vind dat dit verhaal grote overeenkomsten vertoont met Truman Capote’s Breakfast at Tiffany’s, ook al zo’n wonderlijk melancholische vertelling over ongrijpbaar geluk, en even prachtig geschreven als The great Gatsby.

Ik moet bekennen dat ik een zwak heb voor dit soort verhalen en vertellers. Zij geven mij het ultieme leesgenot… Meer wil ik er op deze plaats niet over kwijt. Je moet ze lezen om dat gevoel te ervaren…

Dit schreef ik in 2013. Nu, tien jaar later, herlees in het boek. En weer ben ik onder de indruk van de losse schrijfstijl, het beeldend taalgebruik en de (quasi-) nonchalante verhaalstructuur van deze roman/novelle. Eén van mijn 'all time favorites', zoveel mag duidelijk zijn.