Cicero

De kunst van het stelen

Padre Manuel da Costa, De kunst van het stelen

‘Ik heb niets tegen het betalen voor diensten,’ schrijft de 17de-eeuwse jezuïet Manuel da Costa in zijn boek De kunst van het stelen, ‘maar ik verbaas me wel over vergoedingen [...] die door geldwolven worden opgeëist waar zelfs geen sprake is van verdiensten.’

“In 1744 verscheen in Amsterdam een Portugees boek dat bijna een eeuw eerder, in 1652, was geschreven door de jezuïet Padre António Vieira. Althans, dat vermeldt het titelblad. Misschien was het een kwestie van vroege marketing om de naam van een beroemdheid te gebruiken. Men gaat er tegenwoordig van uit dat de ware auteur Padre Manuel da Costa is geweest. Opnieuw in Amsterdam verschijnt nu de eerste editie die de juiste naam op het omslag draagt. Misschien wel dankzij die marketingtruc kreeg De kunst van het stelen in de eeuwen die volgden een enorme status. Elke Portugees kent het boek. Op een vaak humoristische, soms verontwaardigde en af en toe bijtend ironische manier stelt de auteur diefstal en oplichterij aan de kaak, met name de graaicultuur van hogere kringen en ambtenaren. In korte hoofdstukken behandelt hij de verschillende vormen waarin de eeuwenoude kunst van het stelen wordt beoefend. De voorbeelden die hij met even spitse als barokke pen aanhaalt zijn moeiteloos over te brengen naar onze tijd.” (uitgeverstekst)

Dat is allemaal mooi gesteld, maar aan mij blijkt het toch niet echt besteed... Ik vind het werk uiterst ‘gedateerd’ en de stijl zo eentonig dat ik niet verder heb kunnen komen dan pakweg halverwege het boek. Toen had ik er echt wel genoeg van. Qua satire lijkt het wel wat op Eramus Lof der zotheid, maar het mist daarvan de sprankeling. Bovendien richt padre da Costa zich op erg slijmerige wijze tot de (Portugese) koning, die in zijn persoon en regering al het goede schijnt te vertegenwoordigen. Hetzelfde geldt voor de religieuze instanties en instellingen: de padre wil hiervan – als echte jezuïet – geen kwaad woord weten. Ook dit is weer een groot verschil met Erasmus, die de kool en de geit niet spaart...

Ik vind dit serieuze diskwalificaties, en kan het boek daarom niemand aanraden.