Cicero

De smalle weg naar het hoge noorden

De smalle weg naar het hoge noorden – Matsuo Basho

De smalle weg naar het Hoge Noorden is een reisdagboek van een van de grootste Japanse dichters. Dit literaire meesterwerk behoort tot de meest geciteerde klassiekers van de Aziatische literatuur. Basho schreef dit dagboek, dat zowel proza als haiku's bevat, tijdens een lange reis die hij in het jaar 1689 maakte door het hoge noorden van Japan. (Uitgeverstekst)

“Wellicht is mijn haar wit als sneeuw vóór ik van die legendarische plaatsen terugkeer, misschien kom ik nooit weerom”, schrijft de dichter bij aanvang van zijn reis.

Die ‘legendarische plaatsen’ vormen gelijk ook de valkuil voor de argeloze (westerse) lezer. Als je niet grondig ingewijd bent in de Japanse literatuur en geschiedenis, dan ontgaat je erg veel van de tekst. Basho doet veel plaatsen aan, waarbij hij refereert aan hun historische betekenis, maar wijdt niet uit, zodat de meeste zaken in duister gehuld blijven. Ook de haiku’s blijven in vertaling vaak wat ‘oppervlakkig’. Het dichts bij ons (mijn) poëtisch gevoel en begrip komt nog een gedicht als het volgende:

Wandelsandalen / met irisblauwe riempjes / bloeiend aan je voet

Toch vind ik De smalle weg naar het Hoge Noorden een fascinerend boekje. Als reisdagboek zijn er voldoende aanknopingspunten om bij weg te dromen:

“Namen een verkeerde afslag en belandden in de havenstad Ishinomaki, die ligt aan een brede baai met in de verte de Kinka. (…) Boven het water, dat vol ligt met vracht- en vissersbootjes, staan de huisjes dicht opeengepakt en stijgen rookpluimen op uit de fornuizen. Gingen vanwege ons onvoorzien bezoek meteen op zoek naar een onderkomen. Niemand bood ons onderdak aan. Overnachtten in een koude schuur en trokken bij het krieken van de dag langs onbekende paden. (…) Staken een lang, akelig moeras over, streken neer in Toima en vertrokken de volgende ochtend naar Hiraizumi. Een barre tocht van meer dan twintig mijl in twee dagen!”

Bovendien ben ik sinds jaar en dag in het bezit van een mooie, handzame uitgave, geïllustreerd met prachtig gestileerde tekeningen. Een klein sieraad kortom, waarmee het prettig toeven is.

...