Cicero

De uitreis

De uitreis – Virginia Woolf

“De uitreis is een reis naar volwassenheid, naar de liefde en de dood. Woolfs eerste roman vermengt satire, zedenschets, bildungsroman en tragedie. Net als in haar latere werk gaat het Woolf om maatschappelijke patronen, keuzes, willekeur en toeval die mensenlevens bepalen. Wat is eigen verantwoordelijkheid? Wat is het noodlot? Hoeveel keuzevrijheid heeft een vrouw in de tijd en de maatschappij waarin ze leeft?
Rachel Vinrace vaart naar Zuid-Amerika, een reis vol ontdekkingen (over zichzelf, anderen en het leven) die tragisch ten einde komt. Ze bevrijdt zichzelf uit de argeloze, beschermde jaren die achter haar liggen en leert het leven, zichzelf en veel verschillende mensen kennen – en de literatuur.
We ontmoeten onderweg mevrouw Dalloway (die later in een eigen roman terugkeert), een pedante geleerde, een liefhebbende tante (die doet denken aan Virginia's zus Vanessa) en vele kleurrijke personages. Over hen en over Rachels mythische reis lezen we nu eindelijk in het Nederlands.” (Uitgeverstekst)

“Een jonge vrouw, beschermd opgevoed, gaat op reis met een gevarieerd gezelschap, mannen en vrouwen, getrouwd en ongetrouwd, zakenmensen en intellectuelen, en wordt (wereld)wijzer door hun gedrag, advies en vooral hun eindeloze gesprekken, die worden beschreven met elke gedachtegang en stemmingswisseling van de aanwezigen. Thema's zijn politiek, literatuur, liefde, huwelijk, de positie van vrouwen (aan het begin van de twintigste eeuw) en het leven zelf. De zeereis, de uitstapjes en het hotel leven vormen een ideale achtergrond voor intieme conversaties en relaties. Deze eerste roman van de beroemde Engelse schrijfster (1882-1941) heeft alle elementen van haar latere werk en is iets toegankelijker, maar eist wel veel aandacht van de lezer. Sommige personen lijken geïnspireerd door Woolfs omgeving, haar zuster, zwager en andere leden van de befaamde "Bloomsbury group' van vrijdenkende intellectuelen.” (Recensie Bol.com)

De roman mist de concentratie van de beste (latere) werken van Virginia Woolf. De vertelling kabbelt voor het grootste deel chronologisch voort. Pas op het eind krijgt het verhaal onverwachte dramatische lading. Opvallend is daarbij een soort voorafspiegeling van het lot dat de schrijfster later over zichzelf zal afroepen:

“Ze zag niets en hoorde niets, behalve een vaag gebulder, het geluid van de zee die boven haar hoofd golfde. Terwijl haar plaaggeesten allemaal dachten dat ze dood was, was ze niet dood, maar lag ze opgerold op de zeebodem. Daar lag ze, soms zag ze duisternis, dan weer licht, terwijl zo nu en dan iemand haar op de zeebodem omrolde.” (p.433)