Cicero

De uitweer

De uitweer – Amy Liptrot

“De uitweer* van Amy Liptrot is een boek vol adembenemende natuurbeschrijvingen en ontwapenende memoires over verslaving en herstel, de stad en het eiland.
Amy Liptrot brengt haar kindertijd door op de Orkney eilanden, een eilandengroep ten noorden van Schotland. Haar jeugd bestaat uit de wisseling van de seizoenen, de geboorte en sterfte van de dieren, de bipolaire stoornis van haar vader en het weidse landschap. Als rusteloze tiener kan ze niet wachten om deze plek achter zich te laten.
Zodra het kan vertrekt ze naar Londen. Aanvankelijk gaat het goed, middagen in het park met bier en wijn gaan over in nachten vol drugs. Maar langzaam neemt haar verslaving de overhand. Als ze eerst haar vriend en daarna steeds meer zichzelf verliest, beseft ze dat er iets moet veranderen. Terug op Orkney, op de ‘uitweer’ van de boerderij van haar ouders, begint ze de natuur met nieuwe ogen te bekijken. De wind en de zee en het leven op de eilanden begeleiden haar pad naar ontnuchtering.” (uitgeverstekst)

“In weerwil van deze onvrede pas ik mijn eigen vorm van therapie toe door middel van lange wandelingen, koude zwempartijen en het methodisch uitvlooien van oude tijdschriften. Ik leer de vrijheid te herkennen en ervan te genieten: de vrijheid van plaats, het vrij zijn van schadelijke dwangmatigheden. Ik vul de leegte met nieuwe kennis en momenten van schoonheid. Er zullen altijd gevaarlijke gedachten blijven – en op die momenten heb ik het gevoel dat ze nooit voorbij zullen gaan – maar ik moet de hunkeringen zachtjes voorbij laten gaan. Ik moet ze niet koesteren en helpen groeien.” (p.158) “Ik vind nieuwe prioriteiten en plezierige bezigheden in mijn vrije tijd. Ik wist dat het mogelijk was maar het duurt een tijdje voordat de emoties het intellect kunnen bijbenen. Ik word sterker.” (p.174) “Ik vraag me af wat er nu komt, en ik doe een stap terug en laat het onverwachte aanspoelen aan mijn voeten.” (p.231)

Over de literaire waarde van dit romandebuut van de Britse journaliste Amy Liptrot zijn de meningen verdeeld, hoewel eenieder de natuurbeschrijvingen roemt:

“Het is een boek vol heerlijke natuurbeschrijvingen. Het vertelritme kan, hoewel wat eentonig, ook hypnotiserend werken. (…) De indruk waar ik me desondanks niet aan kon onttrekken was die van een vrouw die met haar gezicht te dicht bij het mijne, en met veel gevoel voor sentiment, haar levensverhaal in mijn oor hijgt.” (Roos van Rijswijk, NRC 10-01-2017) Ik denk dat dit ook zo ongeveer mijn mening over De uitweer weergeeft. Waarbij ik nadrukkelijk wil aantekenen dat wat mij betreft de weegschaal overtuigend doorslaat naar positieve kant. Niet alleen door de natuurbeschrijvingen, maar ook door de parallelliteit die de auteur aanbrengt tussen haar verschillende ‘levens’. Als ze in dienst is bij de Vogelbescherming op de Orkneys gaat ze rond 11 uur ’s avonds de deur uit om ’s nachts een bepaalde vogelsoort te tellen (de ‘kwartelkoning’). Die ‘uitgaanstijd’ is ze gewend, omdat ze in haar Londense leven dan naar de nachtclubs ging… Ik vind het mooi zoals zij deze contrasterende levenswijzen in haar verhaal verweeft met elkaar.

* Uitweer: een ruig stuk (kust-)land, dat niet of nauwelijks te cultiveren of te verbouwen is, en dat landbouwkundig gezien dus een soort ‘overloopgebied’ vormt tussen cultuurlandschap en woestenij, “waar het gras altijd kort is, murw van wind en stuivend zeewater”… Dat is tenminste wat ik er van maak; een officiële omschrijving van het woord kan ik nergens terugvinden. Ook geen vertaling van het Engelse “outrun”, zodat ik weer eens ouderwets op mijn taalgevoel kan terugvallen.