Cicero

De verrekijker

Kees van Kooten - De verrekijker

Je krijgt het, dus je leest het… boekenweekgeschenk 2013. Is dat een calvinistische lees-opvatting? Ik had gewaarschuwd moeten zijn door de schrijversnaam, maar dat is een vooroordeel: je kunt geen oordeel vellen als je het werk zelf niet gelezen hebt. Dat argument snijdt natuurlijk geen hout, want ik lees voor mijn plezier en niet om oordelen te vellen. Ik had dit boekje gewoon moeten negeren, zoals ik de meeste boeken negeer.

De ondertitel bevatte een tweede waarschuwing: “inclusief Literagenda 2013-2014”. Zo’n geforceerd leuk neologisme is in deze tijd toch echt achterhaald en uit de mode. Helaas gingen mijn alarmbellen nog steeds niet hard genoeg af, en ben ik toch aan het boekje begonnen. Ik heb knarsetandend volgehouden tot pagina 71, waar Van Kooten zelf mij het citaat aanreikt waaruit overduidelijk mag blijken dat hij niet anders meer kan dan zijn voortschrijdende seniliteit uit te venten:

“Nu moet u weten dat ik dwangmatig woordspelig ben. Altijd al geweest. Daarom zou ik juist tevreden moeten zijn met zo’n toevalstreffer als ‘kleeftijd’ en mij niet zo moeten ergeren wanneer die omineuze lading van die tikfout mij met de neus op de werkelijkheid drukt: ik ben tegenwoordig eenenzeventig jaar oud, maar mijn kleeftijd, de periode waar ik altijd maar weer naar terugkeer, de jaren waarvan ik mij nooit helemaal heb of zal kunnen losmaken, ligt tussen de vier en eenentwintig, wat betekent dat ik geestelijk nogal eens blijf plakken in de decennia vijftig en zestig van de vorige eeuw.

Dit terwijl ik steeds vaker rare vlekken tegenkom op gekke plekken: er zit plotseling jam aan mijn bril of tandpasta op de elleboog van mijn colbert. En meer dan eens merk ik pas om halfdrie in de middag dat mijn gulp al vanaf negen uur ’s ochtends moet hebben opengestaan. Gewoon vergeten, na het aankleden. Net zoals tientallen schrijversnamen en boektitels die ik wel duizendkeer kan zeggen, maar niet heus.”

Was dit misschien nog leuk uit de mond van een typetje dat Van Kooten een jaar of dertig geleden speelde, zo op schrift gesteld is het naar mijn idee niet meer dan stuitende onbenulligheid. Na het lezen (en overschrijven) van deze passage ben ik definitief afgehaakt.

Ik ben benieuwd wat de Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek ons volgend jaar zal brengen. Het dieptepunt moet met dit boekje intussen toch wel bereikt zijn, dus vanaf nu kan het alleen maar beter worden…

Tot mijn verbazing zie ik achteraf dat de recensent Arjen Fortuin in het NRC tot een vergelijkbare conclusie komt:

“Het onbevredigende van dit boekenweekgeschenk is dat alles wat erin staat door dezelfde schrijver eerder al zoveel beter is gedaan. (…) Welke bestsellerauteur de CPNB voor de komende jaren ook op het oog heeft (Herman Koch? Tommy Wieringa? Toch Oek de Jong?), het lijkt raadzaam om een uiterste houdbaarheidsdatum op de uitnodiging te zetten. Voor je het weet is het te laat.”

Daarmee lijkt de literaire carrière van Van Kooten definitief te zijn afgeserveerd.