Cicero

Het achtste leven

Nino Haratischwili

Het achtste leven (voor Brilka)

De Nederlandse uitgave (gebonden met leeslint) van Het achtste leven is een pareltje, gewoonweg wonderschoon van aanblik. Daar hecht ik persoonlijk veel waarde aan. Zij nodigt uit tot lezen!

“Een monumentaal, Tolstojesk familie-epos dat zes generaties omspant tussen 1900 en nu. Acht levens van één Georgische familie, beginnend in een kleine stad tussen Georgië en Azerbaidzjan, waar een getalenteerde chocolatier zijn dochters grootbrengt en en passant een recept bedenkt voor een verrukkelijke chocoladedrank met gevaarlijke krachten. Het brengt hem rijkdom en aanzien, maar dat betekent in die tijd ook al spoedig een gevaar. Niza is de achterkleindochter van Stasia, een van de dochters van de chocolatier. Zij woont in Berlijn en vertelt op meeslepende wijze, maar ook met veel ironie en humor, de dramatische geschiedenis van haar familie en die van de ‘rode’ twintigste eeuw – een cruciale periode in de Europese geschiedenis – met de opkomst en ondergang van de Sovjet-Unie, het wegvallen van het IJzeren Gordijn en de perestrojka.”

Aldus de samenvatting op de achterflap van dit lijvige boekwerk, dat een kleine 1300 pagina’s beslaat. De roman is in zo ongeveer alle recensies de hemel in geprezen. Eén voorbeeld:

“Epos over een Georgische familie dat zes generaties en de hele twintigste eeuw omvat. De auteur (1983, Tbilisi) weeft tegen de achtergrond van de geschiedenis van Georgië, en daarmee de Sovjet-Unie, een tapijt waarin diverse familieleden, hun hartstochten, verwachtingen, liefde, geluk, machtshonger, verlies, verdriet en heimwee de rode draden vormen. Ondanks alle dwarsverbanden houdt de schrijfster al die draden vast bijeen en zo blijft deze fascinerende geschiedenis van begin tot eind constant boeiend. Dankzij de frisse, lichte verteltrant zonder clichés verzandt het verhaal niet en krijgt het ondanks de beschreven verschrikkingen nergens een naargeestig karakter. Een boek van flinke omvang dat qua constructie, stijl en inhoud zo goed in elkaar steekt, is uiterst zeldzaam en dan ook nog spannend, meeslepend en leerzaam. Bekroond met diverse literaire prijzen.” (NBD/Biblion recensie)

Waar het – voor mij althans – misloopt is tijdens het lezen zelf. In eerste instantie heb ik nog niets in de gaten, maar na verloop van tijd merk ik dat ik me steeds meer en vaker erger aan de schrijfstijl. Bijvoorbeeld aan de quasidiepzinnige oneliners die de vertelling een filosofische uitstraling lijken te moeten geven (een andere reden kan ik er niet voor ontdekken, voor het verhaal zijn ze geheel overbodig):

“Toen wilde hij nog niet weten hoezeer de partituren van leven en dood op elkaar kunnen leiden.” (p.229)

“De wereld deed een reidans. De skeletten onder de grond gaven het ritme aan.” (p.283)

“De geesten giechelden nu hysterisch vanaf de nazomerse boomkruinen en dikke takken van de eiken.” (p.322)

Dit soort tussenvoegsels, zoals ik ze maar zal noemen, geven de tekst nodeloos gewicht, maken die bombastisch… Dat geldt eigenlijk voor de hele tekst, die aan de ene kant vaak pathetisch is, ‘gezwollen’ of hoogdravend, maar aan de andere kant juist weer (te) schetsmatig:

“Kostja schreef naar Baltiesjk en vroeg voor de voorbereiding van zijn huwelijk twee weken extra vakantie, die hij ook kreeg. Daarna hielden ze een bescheiden bruiloft in Christines huis. Er werd spinazie met granaatappelpitten opgediend, gemarineerd gebraden speenvarken, lam in munt en frisse Kachetische wijn. Stasia bakte een grote bruidstaart met crème van gecondenseerde melk en er prijkten bergen druiven, peren, kaki’s, vijgen, meloenen en granaatappels op de lange tafel. De huwelijksnacht, die Nana uiteraard als maagd in ging, brachten de pasgehuwden door in de woning van Nana’s moeder, die ze het paar genereus ter beschikking had gesteld.” (p.452)

Er staan ook mooie passages in het boek, maar ik kom te veel misbaksels tegen zoals boven geciteerd om meegesleept te worden in de vertelling. Na ruim 500 bladzijden, de eerste 4 ‘boeken’ of ‘levens’, geef ik op en leg ik het boek terzijde.