Cicero

Het zoutpad

Het zoutpad – Raynor Winn

“Raynor Winn en haar man Moth raken binnen een paar dagen alles kwijt: ze verliezen hun huis door een speculatieschandaal en Moth blijkt een ernstige ziekte te hebben. Met de moed der wanhoop nemen ze een impulsief besluit: ze gaan de eeuwenoude South West Coast Path lopen, weg van alles en iedereen. Het is een tocht van duizend kilometer door het oeroude, verweerde landschap langs de zuidkust van Engeland. Met elke stap, door iedere ontmoeting, en ondanks alle moeilijkheden die ze onderweg tegenkomen, verandert hun tocht verder in een bijzondere ontdekkingsreis. Het zoutpad is een inspirerend verhaal over het omgaan met verdriet, de helende kracht van de natuur en de herontdekking van de ware betekenis van het leven, als je alles bent kwijtgeraakt. Raynor Winn debuteerde overweldigend met Het zoutpad, dat internationaal uitgroeide tot een bestseller. Ze woont en werkt in Cornwall.” (Uitgeverstekst)

Wat mij intrigeert aan het boek geldt voornamelijk de wandeling, het (fysieke) pad dat gevolgd wordt. De natuurbeschrijvingen, de ontberingen onderweg, het gevoel van (een soort van) ‘trance’ dat van lieverlee ontstaat waardoor het wandelen een automatisme wordt waarover je niet hoeft na te denken en dat eigenlijk min of meer vanzelf gaat. In tegenstelling tot wat veelal beweerd wordt (filosofen als Rousseau en Kant spreken van een direct verband tussen de activiteit van het wandelen en hun denken) absorbeert het wandelen naar mijn gevoel een groot deel van het actieve denkvermogen, waardoor concrete vraagstukken of problemen naar een soort sluimerzone in de hersenen verbannen worden. (Wat overigens niet wil zeggen dat er tijdens dit ‘draaien in de achtergrond’ geen verhelderende inzichten kunnen ontstaan, waar je achteraf al dan niet bewust de vruchten van plukt…) Raynor Winn beschrijft een soortgelijke ervaring:

“De wandeltocht was niet een periode geworden waarin we onze gedachten op een rij konden krijgen en een plan konden maken, maar eerder een meditatie, een mentale leegte met alleen zilte wind, stof en licht. Elke stap had zijn eigen weerklank, zijn eigen moment van kracht of mislukking. Die stap, en de volgende en de volgende en de volgende, was de reden en de toekomst.” (p.128)

Uiteraard (en begrijpelijk) komt ook de omgang met het verlies uitgebreid ter sprake. Dat is tenslotte zowel de aanleiding als het doel van de reis. De beschouwingen daarover vind ik echter een wat herhalende, klagerige toon hebben, op het zeurderige af. Alsof er steeds expliciet moet worden duidelijk gemaakt hoe moeilijk de hoofdpersonen het hebben, en hoezeer zij door onrecht en ongeluk getroffen zijn. Zelfmedelijden speelt een grote rol in dit verhaal.

Daartegenover staat dan weer de wat pedante houding tegenover de ‘medemens’, die in de ogen van de auteur uiterst lichtzinnig en gemakzuchtig die door het leven gaat. Daarbij worden generalisaties niet geschuwd, en wordt vaak alles en iedereen op één hoop gegooid:

“Andere mensen die het South West Coast Path wandelen, hebben het over kilometers per dag, verbroken records, gehaalde doelen. Ons pad werd langzamer en langzamer. Misschien kwam het door het uur dat we besteedden aan het bekijken van de zeldzame herfstschroeforchis, of doordat we de hele middag probeerden één vlinder te fotograferen, of doordat we ’s avonds een hele tijd over de rand van Kynance Cliffs hingen om naar de zeehonden te kijken”… (p.216).

Als de auteur wat uitgebreider aandacht aan dit soort beschrijvingen zou besteden zonder zich zo verkrampt te menen moeten afzetten tegenover de ‘anderen’, dan was haar verhaal er – volgens mij - alleen maar op vooruitgegaan. Nu helt het relaas wat mij betreft net iets te veel over naar het genre van ‘therapeutische egodocument’.