Cicero

Le monde de Proust

Le monde de Proust – Photographies de Paul Nadar

In de serie Collection mémoires photographiques  van de Caisse nationale des monuments historiques et des sites is eind 20^ste eeuw een soort catalogus verschenen bij een expositie van een aantal portret- en locatiefoto’s van de Franse fotograaf Paul Nadar, zoon van de beroemde pionier uit de begindagen van de fotografie, Felix Nadar.

Deze publicatie - Le monde de Proust – toont portretten en ‘interieurs’ van een aantal personen uit de Franse adel en kunstwereld van het fin de siècle, de eeuwwisseling tussen 19^e en 20^e eeuw. De romanfiguren van Prousts A la recherche du temps perdu (Op zoek naar de verloren tijd) zijn (deels) gebaseerd op deze personen, of op een soort diffuse versmelting van een aantal van hen.

De gepresenteerde portretten (en interieurs) geven een prachtig sfeerbeeld van de ‘haute society’ zoals die beschreven wordt in het literaire werk van Marcel Proust. De bijschriften bij de foto’s onthullen de identiteit van de geportretteerden en hun relatie tot de romancyclus van Proust. Zowel fotografisch als literair-historisch is deze uitgave erg leuk en ‘leerzaam’, al is dit boekje absoluut overbodig om de roman te kunnen appreciëren… Het is gewoon een leuk extraatje bij dit grote literaire project.

Op pagina 117, ergens achterin het fotoboekje wordt een portret gepresenteerd van Nicolas Cottin (8 août 1914. NDR-1995-P), met als (door mij vertaald) bijschrift:

“Nicolas Cottin en zijn vrouw Celine kwamen in dienst bij Marcel Proust in 1907. Zij hadden voor hun meester niet de toewijding en bewondering waarvan later Céleste Albaret blijk zou geven, maar zij bleven in dienst – wat niet zo makkelijk was – gedurende zeven jaar. Nicolas, die soms voor Proust moest notuleren, zei tegen Céline: ‘Zijn zinnen zijn even stom als hijzelf, maar je zult zien, zo gauw hij dood is zal hij succes hebben.’ Ondanks zijn maagaandoening werd hij naar het front gestuurd, waar hij in 1916 stierf aan de pleuris.”