Cicero

Mijn dagboek- oorlogskroniek

Mijn Dagboek,

Oorlogskroniek van Kees Tetteroo

“Als zijn broer in 1936 als missionaris naar Nieuw-Guinea vertrekt, vraagt hij de auteur een dagboek bij te houden zodat hij bij terugkeer kan lezen wat er in de familie, hun dorp Den Hoorn (gem. Schipluiden) en Nederland is gebeurd. Als Duitsland op 1 september 1939 Polen aanvalt en de Tweede Wereldoorlog uitbreekt en op 10 mei 1940 ook Nederland wordt aangevallen, wordt het dagboek een oorlogskroniek. Tekst, zwart-witfoto's en documenten beschrijven het (inter)nationale verloop van de oorlog, de gevolgen voor het dagelijks leven en belangrijke gebeurtenissen in de anti-Duitse familie. De kroniek loopt tot 3 maart 1945 en wordt gevolgd door aantekeningen t/m bevrijdingsdag 5 mei 1945. De na de dood van de veeverloskundige (1921-2001) gevonden kroniek is zeer verzorgd uitgegeven. Door de goedgeschreven tekst, waarin de oorlog intelligent en kritisch wordt gevolgd, de vele foto's en relevante oorlogsdocumenten heeft de kroniek grote historische waarde, nog extra voor de brede regio Den Haag/Delft. Een zeer kloeke uitgave met veel zwart-witfoto's.”
(NBD|Biblion recensie)

Uit de erfenis van mijn onlangs overleden moeder kreeg ik Mijn dagboek, oorlogskroniek van Kees Tetteroo. Mijn moeder werd in 1923 in Den Hoorn geboren, en bracht daar haar jeugd door. Ook de oorlog dus. Zij was van dezelfde generatie als de schrijver van deze ‘oorlogskroniek’, en moet dus min of meer hetzelfde ‘beleefd’ hebben…
Zoals met veel dingen in het leven kom je er achteraf pas achter wat je allemaal gemist hebt: over heel wat gebeurtenissen die in deze kroniek beschreven staan had ik graag eens uitgebreid willen spreken met mijn moeder, om haar herinnering daarvan te horen.
Dit boek zou daar een uitstekende leidraad bij geweest zijn.

Los daarvan blijft het boek een uiterst waardevol document over een streek waar ook ik min of meer ben opgegroeid, en waarin ik de meeste locaties dus wel (her)ken uit mijn herinneringen.
En wat betreft de ‘literaire waarde’ van de kroniek: die komt niet alleen tot uiting in de schrijverskwaliteiten van de auteur, maar wordt door de ‘bezorger’ van het dagboek, zijn dochter Gemma van Winden-Tetteroo, naar het niveau getild van een Tragedie in de klassieke zin van het woord door aan het nogal abrupt afgebroken verslag van de auteur twee elementen toe te voegen:
- de zoektocht naar, en reconstructie van de dagboekaantekeningen van de laatste oorlogsmaanden;
- de reconstructie van de voor de auteur dramatisch verlopen bevrijdingsdag. Op 5 mei 1945 werd zijn aanstaande schoonvader door een ‘verdwaalde’ kogel van de Duitsers getroffen. Enkele dagen later overleed hij aan zijn verwondingen.
Deze twee toevoegingen geven een dramatisch slot aan de kroniek, en tillen deze daarmee naar een niveau hoger dan de pure registratie van gebeurtenissen (hoe indrukwekkend ook gedocumenteerd): hier blijven vragen openstaan…

Het boek is overigens nog steeds leverbaar, en uiterst leesbaar ook voor mensen buiten de beschreven regio, zoals ook het Dagboek van Anne Frank het ‘niveau’ van ondergedoken Amsterdamse Joden verre overstijgt! In beide dagboeken wordt een indringend beeld geschetst van de directe persoonlijke ervaringen van de oorlog.