Cicero

Op Twee-vogel-wad

Flann O'Brien - Op Twee-vogel-wad

“Een beschouwend leven heeft altijd goed gepast bij mijn aard. Ik was eraan gewend urenlang uitgestrekt op bed te liggen, al denkend en rokend.” (p.11)

Op Twee-Vogel-Wad is een van de beroemdste Ierse romans van de twintigste eeuw en wordt gezien als Flann O'Briens meesterwerk. Het is een briljante, impressionistische wirwar van ideeën, mythologie en nonsens.
De ik-figuur is een student die bij zijn oom in Dublin woont, maar in plaats van studeren brengt hij zijn tijd grotendeels door met bier drinken, op bed liggen en het schrijven van een roman. De roman die de student schrijft gaat over Ierse legendes, maar tegelijkertijd ook over een schrijver die aan een boek werkt, dat wordt bevolkt door hilarische personages die in opstand komen tegen hun schepper.
.
Beschrijving

“Een luie student in Dublin ligt hoofdzakelijk in bed, en drinkt met zijn vrienden. Als hij niet luiert of drinkt, werkt hij aan een roman over een kroegbaas die een boek schrijft, en die zijn hoofdpersonen bij hem in de herberg laat wonen. De hoofdpersonen zijn de tirannie van hun schrijver beu en ze drogeren hem zodat ze hun eigen leven kunnen leiden. Hun verhalen beginnen zich te vermengen en ook het privé-leven van de schrijvende student begint een rol te spelen. Uiteindelijk verschijnt er een nieuw geesteskind van de kroegbaas die aan een nieuw boek in het boek begint, totdat de student afstudeert. Gecompliceerde, veelgelaagde komische roman die enerzijds een aantal aspecten van het Ierse leven en de Ierse cultuur op de hak neemt, middels magnifieke onzinpassages, maar die ook een ferme plaats inneemt in het laat-modernisme. De roman uit 1939 wordt wel gezien als wegbereider van het post-modernisme, en ook als een der belangrijkere boeken van de 20e eeuw. De schrijver (1911-1966, ook bekend van 'De derde politieman') wordt inmiddels gezien als een belangrijke Ierse schrijver. Voor liefhebbers en fijnproevers.” (NBD|Biblion recensie)

Op Twee-Vogel-Wad is een boek dat bol staat van de ironie, die nog versterkt wordt door het (quasi-) formele taalgebruik:
“We zaten in Grogan’s, in de kruisgevensterde gelagkamer terwijl onze vale overjassen in fraaie wanorde over stoelen hingen. Ik gaf een shilling en twee penny’s aan een beleefde man die ons daarop in ruil twee glazen donkerbruin bier bracht, in glazen van koninklijke afmetingen.” (p.22)
Modernisme, absurdisme, post-modernisme, al deze stromingen zijn duidelijk traceerbaar in deze roman, die zich ook wat stijl betreft als een kameleon aanpast aan de literaire voorbeelden waaraan herhaaldelijk wordt gerefereerd. Daarmee is het zeker een bijzonder en waardevol literair experiment. Toch is de hele roman – wat mij betreft – te ‘oppervlakkig’ om een blijvende indruk achter te laten. Zij mist ‘diepgang’, of wellicht ‘maatschappelijke relevantie’, waardoor zij (ver) achterblijft bij meesterwerken als Ulysses van James Joyce, dat overduidelijk een inspiratiebron geweest is voor Flann o’Brien.