Cicero

Paradijs in het moeras

Petersburg, paradijs in het moeras – Peter d’Hamecourt

“Correspondent Peter d'Hamecourt bericht(te) al jaren voor onder andere de NOS en het Algemeen Dagblad vanuit Moskou over Rusland. In dit boek schetst hij een beeld van de geschiedenis van Sint Petersburg en haar bewoners. De bewogen geschiedenis van de stad wordt door d'Hamecourt beschreven: de bouw van de stad onder Peter de Grote, de dichters van Petersburg, de tsaren, het Duitse beleg dat 900 dagen duurde en de Hermitage. De stijl van d'Hamecourt is persoonlijk, hij vertelt zijn anekdotes aan de hand van ontmoetingen met bekende en vooral onbekende Petersburgers. In hun verhalen klinkt de haat-liefde verhouding met de stad die veel bezoekers en bewoners hebben. Het boek is tamelijk fragmentarisch opgebouwd en enige voorkennis van de Russische geschiedenis en literatuur is niet overbodig. Geen reisgids, maar een boek voor ieder die zich in verder in Sint Petersburg wil verdiepen.” (NBD/Biblion recensie)

Toen ik afgelopen zomer Sint-Petersburg bezocht, reisde ik met het vliegtuig, was ik onder de indruk van de onmetelijke diepte waarop het metro-netwerk is aangelegd, alsook van het ‘tijdloze’ karakter van de stad. Peter d’Hamecourt heeft daar (deels) een andere mening over, getuige de drie onderstaande citaten uit zijn verslag. Maar dat vind ik bepaald geen diskwalificatie, niet voor zijn-, noch voor mijn eigen indrukken. Het is juist de charme van ‘reisliteratuur’…

“Hoe dan ook, per traditie ga je naar Sint-Petersburg per trein en niet per vliegtuig. Daar begint het al. Uit eerbied voor het fenomeen aan de Finse Golf kies je voor een vorm van vervoer die iets plechtigs heeft. Elke keer als ik door haast gedreven toch het vliegtuig neem is er iets mis met mijn bezoek. Aankomen op het vliegveld Poelkovo is in strijd met de etiquette die je tegenover de stad in acht dient te nemen. Vertrekken van Poelkovo is als een onwaardig residu te worden uitgespuugd door een stad die niet past in de eeuw van haast en technologische vooruitgang.” (p.10)

“Ik kom langzaam omhoog uit de metro. Petersburg heeft de diepst liggende metro ter wereld en volgens mij de langzaamste roltrappen. Haast hoort niet bij de stad, krijgen we hier opnieuw als bewijs voorgeschoteld.” (p.58)

“Misschien kun je deze stad alleen maar beleven in een alcoholische roes. Maar komt er ooit een einde aan die roes? Nog een keer Fjodor Dostojevski. Hij denkt aan het einde der tijden voor deze stad als hij de volgende regels schrijft:

Als de mist verwaait en opstijgt, verdwijnt daarmee dan niet deze hele rotte, glibberige stad, verheft zich samen met de mist en verdwijnt als rook, en resteert het vroegere Finse moeras, met in het midden, ter versiering, de bronzen ruiter op een zwaar hijgend, opgejaagd paard?” (p.80)