Cicero

Ruimten rondom

Georges Perec - Ruimten rondom

“Leven is van de ene ruimte naar de andere overgaan en proberen je daarbij zo min mogelijk te stoten.”
Met deze intrigerende definitie van ‘leven’ besluit Perec zijn ‘voorwoord’ bij Ruimten rondom, om zich vervolgens in zijn boek te richten op de ontrafeling van het begrip ‘ruimte’:

'De ruimte waarin we leven is niet continu, niet oneindig, niet homogeen, niet isotroop. Maar weten we precies waar de ruimte afbreekt, waar de ruimte kromtrekt, waar de ruimte zich ontkoppelt en waar de ruimte zich samenbalt? Dat er barsten, leemten, wrijvingspunten zijn dringt nog wel tot ons door; soms hebben we een vaag besef dat het ergens vastzit, dat het losbreekt of dat het botst. We proberen er maar zelden meer over te weten te komen en meestal gaan we van de ene naar de andere plek, van de ene naar de andere ruimte zonder het verloop van de ruimte in aanmerking te nemen, in ons op te nemen, op ons te nemen. Het probleem is niet om de ruimte uit te vinden, en al helemaal niet om de ruimte opnieuw uit te vinden (er zijn tegenwoordig al genoeg mensen die menen te weten wat goed is voor onze leefomgeving...), het probleem is om de ruimte te ondervragen of, nog simpeler, de ruimte te lezen. Want wat wij alledaagsheid noemen is niet vanzelfsprekend maar ondoorzichtig: een vorm van blindheid, een soort verdoving.
Uit deze elementaire constateringen heeft zich dit boek ontwikkeld, het dagboek van een ruimtegebruiker.'

Perec is een meester in het analyseren en ‘ontrafelen’ van schijnbaar oninteressante en alledaagse onderwerpen, voorwerpen en situaties. En hij doet dit op een manier die altijd verrassend is, altijd is het iets anders dan je zelf denkt, iets anders dat je zelf ‘gezien’ hebt... Ruimten rondom staat vol bespiegelingen en overdenkingen, vanaf de ‘ruimte’ van een vel papier opklimmend tot aan het universum. Voor mij is Perec in dit soort ‘projecten’ op zijn best, door zijn afwijkende en verfrissende ‘kijk’ op de wereld, die hij bovendien zeer concreet weet te ‘verwoorden’, zonder overbodige opsmuk.
Het boek eindigt met Perecs 'opdracht' aan de schrijver (die naar mijn mening evenzeer van toepassing is op de fotograaf):

“De ruimte smelt als zand dat door je vingers stroomt. Tijd voert de ruimte mee en ik houd niets dan vormeloze flarden over:
Schrijven: pijnlijk nauwgezet proberen iets vast te houden, iets te laten voortbestaan: een paar scherpomlijnde brokstukken aan de groeiende leegte ontrukken, ergens een vore, een spoor, een afdruk of een paar tekens achterlaten.”