Cicero

Suite in het Crystal

Olivier Rolin - Suite in het Crystal

“Een caleidoscoop van losse aanzetten: 42 hotelkamers, 42 avonturen. Het afgezaagde foefje van toevallig in een depot teruggevonden krabbels daargelaten, presenteert Rolin (1947) min of meer in het verlengde van zijn indrukwekkende "De uitvinding van de wereld": ook nu weer een cluster van door tijd en ruimte verbonden gewaarwordingen. De hotelkamers allereerst: een intrigerende, obsessieve opsomming van vorm en inrichting, waar ook ter wereld, tot in allerlei uithoeken. Met dank aan literator en puzzelaar Perec (1936-1982) overigens. Maar dan passeert gevarieerd getoonzet de al dan niet criminele, extremistische, erotische, financiële, wetenschappelijke, literaire handel en wandel van een kleurrijke menigte personages. Met dank aan dichter, essayist en dramaturg Valery (1871-1945) ditmaal. Verleden, heden en toekomst -zelfs zijn eigen einde in oktober 2009 staat geboekstaafd- krijgen zo, fantasierijk en eigenzinnig vormgegeven, holistisch perspectief. En de lezer? Die mag meedromen, over Melanie Melbourne bijvoorbeeld, maar vooral erudiet een wonderlijke wereld ontdekken!” (NBD|Biblion recensie)

Dat is een mooie recensie, maar ik weet het nog niet..., als ik heel eerlijk moet zijn kan het mij maar half overtuigen. De opzet is goed inderdaad (“het afgezaagde foefje van toevallig in een depot teruggevonden krabbels daargelaten”...), met name ook door de wijze waarop Rolin het zelf verwoord:

“Ik heb dus het plan opgevat het boek te schrijven dat Perec heeft vermeld in Ruimten rondom: ‘Waarschijnlijk omdat een kamer bij mij net zo functioneert als een madeleine bij Proust (...) heb ik, sinds een flink aantal jaren alweer, een poging ondernomen om een zo uitputtend en zo zorgvuldig mogelijke inventaris op te maken van alle Plekken waar ik geslapen heb.’ Maar voor zover ik weet heeft Perec deze geplande bundel nooit geschreven. Dus doe ik het in zijn plaats: niet uit opschepperij, maar veeleer uit een soort respect dat (misschien) aan verering grenst.” etc... (Rolin, p.92)

Niets mis mee, zo’n motivatie. Alleen vind ik de manier waarop Rolin de hotelkamers beschrijft nogal eenvormig en weinig ‘beeldend’. Die beschrijvingen staan in schril contrast – vind ik – tot de wijze waarop Perec de kamers beschrijft in Het leven een gebruiksaanwijzing. En ook de “gevarieerd getoonzette al dan niet criminele, extremistische, erotische, financiële, wetenschappelijke, literaire handel en wandel van een kleurrijke menigte personages” komt op mij allemaal wat ‘magertjes’ over. Nee, als Rolin het idee heeft met dit werk een waardig opvolger van Perec te zijn, dan is hij wat mij betreft voor zijn examen gezakt. Als je de schrijver kwaad gezind was zou je zelfs kunnen stellen dat zijn boek niet meer is dan een slappe na-aperij van Perecs Het leven een gebruiksaanwijzing. Maar dat is wellicht een te hard oordeel.
Suite in het Christal is een leuk project, en een heel aardig boek om te lezen, juist ook door die excentrieke opzet. Het is echter geen ‘klassieker’, daar ben ik van overtuigd.

Ben benieuwd wat zijn volgende (vorige) boek weer te bieden heeft...:

“Wat stond er op 21 maart 1989 in de krant? Dat vroeg Rolin (1947) zich ook af, zij het dat hij het antwoord heeft gezocht in 491 kranten in 31 talen. De werveling aan ongelijksoortige gebeurtenissen en situaties van die lentenachtevening, staalkaart van menselijk denken en doen, vormde de basis voor zijn roman. Deze synchronie nu trekt een horizontale lijn door zijn magnum opus, terwijl de naar literaire grootheden aller tijden verwijzende pastiches, van Homerus tot Perec, een verticale diachrone as vormen. Een hechte constructie in 48 hoofdstukken, de tijdzones op aarde, deze associatief verspringende Reis om de wereld, die wel Duizend-en-een nacht lang lijkt. De "ik", als "djinn" alom tegenwoordig bedt de feiten in met zijn commentaar. Alle goede en slechte eigenschappen van de mens komen aan bod, bieden de lezer ruimte te grasduinen, zich door vorm of inhoud te laten verleiden tot bewondering, ontroering of woede. Lees hoe geraffineerd Rolin het sonnet "Voyelles" van Rimbaud benut, hoe inspecteur Fix als miezerige tegenpool herleeft, hoe liefde, lijden en dood de soort aankleven.” (NBD|Biblion recensie, Menno Gnodde)

We hebben het dan over De uitvinding van de wereld, en ook dat ziet er qua opzet natuurlijk weer veelbelovend uit. Maar die Menno Gnodde van de NBD lijkt mij (te) duidelijk een liefhebber van het werk van Rolin om daar blind op te varen.

Na het ‘Crystal’zijn er 3 boeken waaruit ik kan kiezen, omdat ze alle 3 op de één of andere manier mooi ‘aansluiten’ op het zojuist gelezen werk:
• Ruimten rondom van Georges Perec, waarnaar Rolin zeer expliciet verwijst in het Crystal als zijnde de inspiratiebron voor zijn boek;
• Het Kaartenhuis van Mark Z. Danielevski, omdat de ‘uitwaaierende’ voetnoten in het Crystal mij daar vooral in het begin aan deden denken;
• De uitvinding van de wereld van Olivier Rolin, omdat de man ook hierin een vergelijkbaar vormexperiment toepast als basis voor een roman. Dat laatste boek zou ik dan nog wel even moeten gaan kopen....

Ik weet echter uit ervaring dat ‘s lezers wegen wonderbaar zijn, en dat ‘logica’ niet altijd de leidraad is bij mijn leesgedrag.